Çıkarma İşlemi konusu, ilkokul öğrencilerine eksiltme, karşılaştırma ve fark bulma mantığını öğretmek için temel bir matematik konusudur. Çıkarma işlemi günlük hayatta sıkça kullanıldığı için öğrencilerin kolayca öğrenmesi önemlidir.
Çıkarma İşlemi Nedir?
Çıkarma işlemi, bir sayıdan diğerini çıkararak aradaki farkı bulma işlemidir.
- Sembol: −
- Örnek: 8 − 3 = 5
(8’den 3 çıkarsa geriye 5 kalır.)
Çıkarma İşlemindeki Terimler
- Eksilen: Çıkarma işleminde büyük sayıdır; işlem bu sayıdan başlar.
Örnek: 8 − 3 = 5 → 8 (Eksilen) - Çıkan: Eksilenden çıkarılan sayıdır.
Örnek: 8 − 3 = 5 → 3 (Çıkan) - Fark (Sonuç): Çıkarma işleminin sonucudur.
Örnek: 8 − 3 = 5 → 5 (Fark)
Çıkarma İşlemi Nasıl Yapılır?
1. Nesnelerle Çıkarma (Somut Öğrenme):
- Çıkarma işlemi görselleştirilebilir.
- Örnek: 8 elma vardı, 3 tanesi alındı. Geriye kaç elma kaldı?
8 − 3 = 5
- Örnek: 8 elma vardı, 3 tanesi alındı. Geriye kaç elma kaldı?
2. Sayı Doğrusu Kullanımı:
- Çıkarma işlemi, sayı doğrusu üzerinde geriye adım atılarak yapılır.
- Örnek: 7 − 4 → 7’den başlayarak geriye 4 adım atılır. Sonuç: 3
3. Karşılaştırma:
- İki sayıyı karşılaştırarak fark bulunur.
- Örnek: Bir sepetin içinde 9 elma, diğerinde 6 elma var. Fark nedir?
9 − 6 = 3
- Örnek: Bir sepetin içinde 9 elma, diğerinde 6 elma var. Fark nedir?
Çıkarma İşleminin Özellikleri
- Eksilen ve Çıkan:
Eksilen sayı her zaman çıkan sayıdan büyük olmalıdır (doğal sayılar için).- Örnek: 10 − 7 = 3
- Not: Eksilen çıkan sayıdan küçükse, sonuç negatif olur (bu, daha ileri seviyelerde öğretilir).
- Sıfır ile Çıkarma:
Bir sayıdan 0 çıkarıldığında sonuç o sayının kendisidir.- Örnek: 8 − 0 = 8
- Kendisi ile Çıkarma:
Bir sayı kendisinden çıkarıldığında sonuç 0 olur.- Örnek: 5 − 5 = 0
Günlük Hayattan Örnekler
- Alışveriş: 10 liranız vardı, 6 lira harcadınız. Geriye ne kadar paranız kaldı?
10 − 6 = 4 - Oyunlar: 12 top vardı, 7’si alındı. Geriye kaç top kaldı?
12 − 7 = 5 - Yemek: Bir tabakta 8 dilim pizza vardı, 5 dilimi yenildi. Geriye kaç dilim kaldı?
8 − 5 = 3
Öğretim Teknikleri ve Etkinlikler
1. Nesnelerle Çıkarma:
- Boncuk, legolar veya kalemler kullanılarak çıkarma işlemi uygulanabilir.
- Örnek: 10 kalemin vardı, 4 tanesi alındı. Geriye kaç kalem kaldı?
2. Sayı Kartları ile Çıkarma:
- Öğrencilere sayı kartları verilerek çıkarma işlemi yaptırılır.
- Örnek: 7’den 2 çıkar → 7 − 2 = 5
3. Hikâye ve Sorular:
- Günlük hayattan hikâyelerle çıkarma işlemi öğretilir.
- Örnek: 15 öğrenciden 6’sı dışarı çıktı. Sınıfta kaç öğrenci kaldı?
4. Eksik Sayıyı Bulma:
- Örnek: 9 − __ = 5 → Eksik sayı 4’tür.
5. Oyunlar ve Şarkılar:
- Eğlenceli şarkılar ve oyunlarla çıkarma işlemi pekiştirilir.
Pekiştirme Soruları
- 12 − 7 = ?
- 20 kalemin vardı, 8’ini arkadaşlarına verdin. Geriye kaç kalemin kaldı?
- 15 − 0 = ?
- 9’dan kaç çıkarırsak 5 kalır?
- Bir torbada 18 şeker vardı, 10’u alındı. Geriye kaç şeker kaldı?
-
1 4 yüzlük 2 onluk, 3 onluk 6 birlikten kaç fazladır?
-
380
-
384
-
386
Doğru!Yanlış! -
-
2 Aşağıdaki abaküste gösterilen sayının 199 eksiği kaçtır?

-
300
-
305
-
310
Doğru!Yanlış! -
-
3

-
540-550
-
550-560
-
560-570
Doğru!Yanlış! -
-
4 Aklımda bir sayı tuttum. Bu sayının 125 eksiği 280 ediyor.Bu sayı kaçtır?
-
400
-
405
-
410
Doğru!Yanlış! -
-
5 Bir çıkarma işleminde eksilen 345, çıkan 185 ise fark kaçtır?
-
160
-
170
-
180
Doğru!Yanlış! -
-
6 45 fazlası 600 olan sayı kaçtır?
-
555
-
605
-
655
Doğru!Yanlış! -
-
7 Toplamları 480 olan iki sayıdan biri diğerinden 40 fazladır. Büyük sayı kaçtır?
-
220
-
240
-
260
Doğru!Yanlış! -
-
8 Dedem cumhuriyetin ilan edildiği yıl doğmuş. Dedem şimdi (2025 yılında) kaç yaşındadır?
-
100
-
102
-
104
Doğru!Yanlış! -
-
9 375’ten başlayıp geriye doğru beşer ritmik sayarken 7. saymada hangi sayıyı söyleriz?
-
345
-
340
-
335
Doğru!Yanlış! -
-
10 Üç basamaklı en büyük sayının 129 eksiği kaçtır?
-
860
-
870
-
880
Doğru!Yanlış! -


















