Maddeyi Tanıyalım konusu, ilkokul öğrencilerine çevrelerinde gördükleri her şeyin bir madde olduğunu öğretmek için güzel bir başlangıçtır. İşte bu konuyla ilgili temel bilgiler ve eğlenceli etkinlik önerileri:
Madde Nedir?
- Madde, boşlukta yer kaplayan ve bir ağırlığı olan her şeydir.
- Çevremizdeki nesnelerin tamamı maddelerden oluşur.
- Örnek: Taş, su, hava, kalem, masa.
Maddenin Hâlleri
Madde, katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç hâlde bulunabilir.
1. Katı Maddeler:
- Şekilleri bellidir.
- Örnek: Taş, kalem, masa.
2. Sıvı Maddeler:
- Şekilleri bulunduğu kabın şekline göre değişir.
- Akışkandır.
- Örnek: Su, süt, meyve suyu.
3. Gaz Maddeler:
- Görünmezler ama boşlukta yer kaplarlar.
- Örnek: Hava, balondaki gaz, su buharı.
Maddenin Özellikleri
- Kütlesi vardır: Maddeler tartıldığında ağırlıkları ölçülebilir.
- Hacmi vardır: Bir alanı ya da kabı doldururlar.
- Hâl değiştirirler:
- Buz (katı) erir ve suya (sıvı) dönüşür.
- Su buharlaşarak gaz hâline gelir.
Maddeyi Tanımak İçin Eğlenceli Etkinlikler
1. Katı-Sıvı-Gaz Kartları
- Üzerinde çeşitli nesnelerin resimleri olan kartlar hazırlayın.
- Çocuklardan kartları katı, sıvı ve gaz gruplarına ayırmalarını isteyin.
2. Su Deneyi
Malzemeler: Bir bardak su, buz küpleri.
- Buz küplerini bardağa koyun ve eriyerek sıvı hâline geçmesini gözlemleyin.
- Daha sonra suyu ısıtarak buharlaşmasını (gaz hâline geçmesini) gösterin.
3. Balonlu Gaz Deneyi
Malzemeler: Balon, şişe, karbonat, sirke.
- Şişeye karbonat koyun, üzerine sirke ekleyin ve balonun şişmesini izleyin. Bu deney, gazın boşlukta yer kapladığını gösterir.
4. Madde Avı Oyunu
- Çocuklara sınıfta gördükleri katı, sıvı ve gaz maddeleri bulmaları için zaman verin.
- Örneğin: Kalem (katı), su şişesi (sıvı), hava (gaz).
5. Şekil Ver Katıya!
Malzemeler: Oyun hamuru.
- Çocuklardan oyun hamuruyla farklı şekiller yapmalarını isteyin ve katı maddelerin şekil değiştirdiğinde bile hâlini koruduğunu açıklayın.
Soru-Cevaplarla Pekiştirme
- Su hangi hâldedir?
- Balondaki hava madde midir? Neden?
- Hangi maddeler akışkandır?
- Bir buzu eritirsek ne olur?
Eğlenceli Bilgi
- Bizim nefes verdiğimiz havada da gaz bulunur. Bu gaz, bitkiler için çok faydalıdır!
- Katı, sıvı ve gaz hâlindeki maddeler doğada sürekli değişim hâlindedir.
Bu etkinlikler ve açıklamalar, öğrencilerin madde kavramını kolayca öğrenmelerine ve günlük hayatla ilişkilendirmelerine yardımcı olur. Daha fazla detaylı etkinlik önerisi isterseniz, seve seve yardımcı olurum!a
-
1 Aşağıdaki maddelerden hangisi kırılgan bir özelliktedir?
-
Sünger
-
Kumaş
-
Cam
Doğru!Yanlış! -
-
2 Gaz

-
Sıvı
-
Katı
-
Gaz
Doğru!Yanlış! -
-
3 Aşağıdaki maddelerden hangisini koklamak zararlıdır?
-
Çiçek
-
Çamaşır suyu
-
Süt
Doğru!Yanlış! -
-
4 Aşağıdakilerden hangisinin tamamı gaz olan maddelerden oluşmuştur?
-
Oksijen, helyum, tüp gaz
-
Taş, tüp gaz, limonata
-
Su, silgi, çanta
Doğru!Yanlış! -
-
5 ( I. Helyum II. Su III. Oksijen ) Yandaki maddelerden hangileri gazdır?
-
II ve III
-
Yalnız I
-
I ve III
Doğru!Yanlış! -
-
6 Laboratuvarda deney yaparken aşağıdakilerden hangisini yapmamalıyız?
-
Önlük takmalıyız.
-
Eldiven kullanmalıyız.
-
Acıkınca yemek yiyebiliriz.
Doğru!Yanlış! -
-
7 Su buharı, maddenin hangi haline örnektir?
-
Gaz
-
Sıvı
-
Katı
Doğru!Yanlış! -
-
8 Buz, maddenin hangi haline örnektir?

-
katı
-
sıvı
-
gaz
Doğru!Yanlış! -
-
9 Aşağıdaki maddelerden hangisi ya da hangileri serttir?
-
Taş-Oyun Hamuru
-
Elmas-Taş
-
Sünger-Taş
Doğru!Yanlış! -
-
10 Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlış verilmiştir?
-
Kolayca bükülebilen maddeler serttir.
-
Kolayca parçalanabilen maddeler kırılgandır.
-
Kolayca şekil alabilen maddeler yumuşaktır.
Doğru!Yanlış! -


















